کد مطلب:38897 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اهل بيت

يكي از دلايل شيعه در بحث ضرورت وجود امام، اين است كه: با توجه به اين كه پيامبر9، در مدت كوتاه عمر رسالتش، موفق به بيان همة احكام و معارف دين نشد، به ناچار بايد از جانب خدا، جانشين يا جانشيناني معصوم، پس از پيامبر9 به مردم معرفي شوند تا حقايق ناگفتة دين را به مردم ابلاغ كنند. آيا اين دليل، با آية اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم... (مائده، 3) منافات دارد، زيرا اين آيه، بر اكمال دين و اتمام نعمت هدايت الهي در آخر عمر شريف پيامبر9 دلالت ميكند؟ لطفاً توضيح دهيد.

پرسش اين پاسخ به دو صورت قابل بيان است:

اكمال: يعني يك شيئ به حدي برسد كه فايدهاي كه از آن انتظار ميرود، از آن صادر شود مانند اكمال دين.

اتمام: يعني يك شيئ از نظر عدد و زمان و مانند اينها كامل شود مانند اتمام نعمت.( مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهاني، ص 168 و 726، نشر دارالقلم. )

اكمال و اتمام يك چيز، ميتواند از دو راه صورت بگيرد: 1. آن كه انسان تمام مطالب و حقايق آن چيز را بيان كند. 2. آن كه مقداري از آن را بيان كند و مقدار ديگري بنا به مصالحي ـ مانند آن كه زمان بيان آن مقدار فرا نرسيده است ـ به منبعي ارجاع دهد كه آن حقايق در آن منبع وجود دارد. براي تقريب به ذهن به اين مثال توجه كنيد: اگر شركتي، كارخانة عظيمي را در شهري بسازد و كارهاي اساسي آن را انجام دهد، سپس براي تكميل برخي اجزاي ديگر آن ـ كه وقت مناسب انجام آن فرا نرسيده و وجود يك شركت عظيم هم براي انجام آن لازم نيست ـ مهندسي را بر آن كارخانه بگمارد و به مردم اعلام كند كه امروز، پروژة كارخانه كامل شد و به اتمام رسيد; با آن كه هنوز برخي كارهاي ديگر آن باقي مانده است مردم اعتراض نميكنند كه چطور پروژه تمام و كامل شد، در حالي كه برخي كارهاي آن هنوز نيمه تمام ميباشد زيرا مردم چنين حساب ميكنند كه كارخانهاي در اين حدّ، با وجود مهندسي كه توانايي ادامة كارهاي باقي ماندة آن را دارد، به معناي كامل بودن و تمام شدن كار كارخانه، به وسيلة شركت است. بله! اگر شركت، كارخانه را نيمه كاره رها ميكرد و مهندس كارداني را هم براي انجام باقي ماندة امور نصب نمينمود، نميشد ادعا كرد كه كارخانه از سوي شركت، كامل و تمام شده است.

كامل شدن دين به اين نيست كه همة حقايق و مسائل، حتي آنهايي كه هنوز وقت بيان و اظهار آنها فرا نرسيده است، در غير وقت خود ـ و زود هنگام ـ گفته شود، بلكه تكميل شدن حقيقي و صحيح آن، چنين است كه مسائلي كه وقت آن فرا رسيده گفته شود و مسائلي هم كه وقت بيان آنها در آينده فرا ميرسد، بلاتكليف گذاشته نشود، بلكه منبع و مرجع صالحي معرفي گردد تا در هر زمان، مسائل متناسب آن زمان را باز گو كند. كليات دين اسلام مانند قرآن، اصول عقايد، احكام كلي بيان شده بود و در روز عيد غدير با برگزيدن عليبه امامت، كامل و تمام شد، زيرا در واقع، مسائل جزئي و وظايف باقي مانده، همگي در قالب امامت به مردم عرضه شد; پس منافاتي نيست بين كامل شدن دين و باقي ماندن برخي احكام و مسائل آن، زيرا درست است كه برخي احكام بيان نشده، امّا امامت ـ كه در ضمن آن، همة ناگفته ها وجود دارد ـ را بيان كرد و در واقع پيامبر6 مشخص كردن راه و ارائة نقشه و معرفي راهنما، راه كمال را مشخص فرمودند. پاسخ فوق فقط مبتني بر اين فرض است كه دليل ضرورت امامت، بيان احكام باقي مانده باشد، در حالي كه چنين نيست، زيرا شيعه معتقد است كه رسالت امام با بيان باقي ماندة احكام به پايان نميرسد، بلكه بر اين باور است كه امامت از اركان دين و اصول آن، مانند توحيد و نبّوت است و امت اسلامي ـ تا پايان دنيا ـ براي بيان اصول عقايد و تشريح فروع و احكام و حكومت و حاكميّت، همواره به شخص معصومنياز دارد كه از طرف خداوند متعال، برگزيده و تعيين شده باشد و اين كار در غدير خم از طرف خداوند متعال، به وسيلة پيامبر9 انجام شد و سپس آية اكمال نازل گرديد. نتيجه آن كه آية اكمال، زماني نازل شد كه آخرين ركن و اصل اساسي اسلام نيز بيان شد و دين به معناي واقعي آن با نصب امام، كامل گرديد.( ر.ك: الهيات و معارف اسلامي، آيت اللّه جعفر سبحاني، ص 345، به بعد، نشر مؤسسة امام صادق، قم. )